Christa Biesemans over haar leven als koorlid en vakbondsafgevaardigde

Christa Biesemans zingt al 38 jaar bij het koor van Opera Ballet Vlaanderen. Ondertussen is ze het koorlid met de hoogste anciënniteit. Samen met pianist Dirk Stuer heeft ze het vocaal kwartet “Operatti” opgericht. Daarnaast geeft ze veel concerten samen met het trio Dobrev. Christa gaat van musical over operette tot opera en chanson, ze heeft een stevig repertoire. Tenslotte is ze ook vakbondsafgevaardigde bij ACV Puls. We stelden haar enkele vragen over haar leven als koorlid.

Hoe ben je ertoe gekomen om voor deze job te kiezen? Heb je dat altijd al willen doen?

Van jongs af aan zong ik al graag en volgde ik muziekschool. Er was daar een leraar, die man is ondertussen al jaren overleden, die mij niet zozeer techniek bijgebracht heeft maar wel vooral de liefde voor het zingen. Ik denk dat daar de kiem voor mijn carrière als zangeres is gelegd.

Ben je tevreden over je carrière?

Eigenlijk wel. Ik doe mijn job nog steeds graag. Ik ben nu 60 jaar maar ik ben nog niet uitgeblust.

Je bent nu vakbondsafgevaardigde?

Ik wilde een aantal zaken die mij dwarszaten aanpakken. Toen mijn collega die ook vakbondsafgevaardigde was met pensioen ging, was dit het uitgelezen moment om me kandidaat te stellen.
Eén van de grootste dingen die mij dwarszaten is dat een koorlid overal minder betaald wordt dan een orkestmedewerker. We hebben nochtans dezelfde opleiding. Dat verschil in verloning is 50 jaar geleden ontstaan bij de toenmalige BRT. Een orkest had toen een voltijdse job en moest 30 uur aanwezig zijn. Het koor moest maar 22 uur aanwezig zijn. De lonen waren daarop afgestemd. Na verloop van tijd hebben de opera’s dit overgenomen zonder het verschil in arbeidsuren mee over te nemen, op deze manier is het onevenwicht ontstaan. Hier moest dringend iets aan veranderen. Nu zijn we in Opera Ballet Vlaanderen bezig met een weging van alle jobs omdat er nog anomalieën zijn. Die is 2 jaar geleden gestart.

De bedoeling is dat ze de functies gaan wegen en daar ook nieuwe lonen aan gaan verbinden?

Inderdaad. Vermits je de andere lonen niet naar beneden kunt halen moet er volgens mij een harmonisatie naar boven gebeuren, dat vind ik het eerlijkste voor iedereen.

Het lijkt mij wel geen evidente sector om aan vakbondswerk te doen?

Vakbondswerk in de kunstensector is niet gemakkelijk, maar is dit in een andere sector dan makkelijker? Ik denk dat elke sector wel zijn eigen uitdagingen heeft.

Leeft dat ook bij de jongere collega’s?

Toch wel. De lonen bij ons in de culturele sector zijn aan de lage kant. Je mag rekenen dat een beginnend koorlid, die eigenlijk gelijkgesteld wordt met een master, toch maar 1500 euro netto verdient. De jongere collega’s zijn vaak zeer gepassioneerd maar dat betekent niet dat ze geen correcte verloning willen. Daarnaast hebben wij een zeer vlakke loopbaan, zonder al te veel extra’s. Je wordt er niet rijk van. Gelukkig hebben we barema’s, om de twee jaar komt er 50 of 70 euro bij. Ik doe het natuurlijk graag, dat is ook belangrijk.

Hoe gaan jullie als vakbond binnen de opera met freelancers om?

We proberen de freelancers dezelfde voordelen te geven als de vaste werknemers. We hebben bijvoorbeeld een 38-uren contract dat bepaalt dat ik 30 uren op mijn werk moet zijn, daarnaast heb ik dan 8 uur om thuis te studeren. Zo’n thuisstudie is niet evident. Soms verwachten ze dat de freelancers hun rol al kennen en krijgen ze die thuisstudie niet betaald. Wij komen dan op voor hen. We zijn tenslotte allemaal collega’s. Jammer genoeg hebben ze vaak het minst te zeggen. Wij versterken hun stem!

Wat heb je het liefst gedaan in jouw carrière? Waar ben je het meest trots op?

Ik heb heel veel verschillende dingen gedaan en ik doe het allemaal graag . Een paar jaar geleden hebben we met een Oscarwinnaar gewerkt. Christoph Waltz is bij ons komen regisseren, dat was wel een speciale ervaring. Hij was zeer minimalistisch, niet wat je meteen zou verwacht hebben. De eerste dag hadden we een lezing. Operazangers doen normaal helemaal geen lezing. Acteurs wel omdat zij moeten rekening houden met pauzes tussen hun woorden en zinnen. Bij gecomponeerde muziek is dat natuurlijk helemaal anders. Achteraf hoorde ik van mijn baas dat Christoph Waltz mij een fantastische actrice vond, dat vind ik nog steeds grappig als ik eraan denk.

In je sector zal je wel heel wat soorten mensen tegenkomen?

Laatst hebben wij iemand gehad die tegen een extra iets heel denigrerends en respectloos zei. Ze is ons dat komen melden, wat heel goed was van haar. Zoiets mogen en willen we niet tolereren. We zijn dan ook meteen op die persoon afgestapt met twee collega’s en mijn baas. Ik ga niet alleen want anders is het mijn woord tegen het zijne. Ik heb al veel grote namen gezien maar dat wil niet zeggen dat je de bullebak moet uithangen. Er zijn grenzen waar je niet over hoort te gaan… Op dat vlak hanteren we dan ook een nultolerantie.

En sindsdien ging dat beter?

Hij heeft zich verder toch netjes gedragen. Over het algemeen was hij wel vriendelijk tegen ons maar hij was ook een beetje een driftkikker.

Hoe staan jouw collega’s ten opzichte van de vakbond?

De overgrote meerderheid van de collega’s is aangesloten. Ik vind dat de vakbond noodzakelijk is. De ene directie is al wat moeilijker dan de andere. Dan weet je dat je dingen duidelijk moet afbakenen, anders wordt dat altijd maar meer.

Omdat iedereen zo gedreven is..?

Vorig jaar hadden we bijvoorbeeld een heel drukke planning omdat er gewoon veel te veel ingepland was en dan nog wordt er steeds maar meer gevraagd. “Kan je snel die pruik nog buiten de uren komen passen?” bijvoorbeeld. Dat is allemaal niet veel werk en op zich moet dit kunnen. Op een andere werkplaats moet je ook al eens een half uur overwerken, maar het gebeurt constant. Ik blijf consequent, als ze zich niet houden aan de arbeidsvoorwaarden, dan kom ik niet.

Krijg je je collega’s daarin mee?

Voor een stuk wel, vooral de oudere generatie. We hebben er dit jaar voor gezorgd dat de freelancers daarvoor extra betaald worden. Dat zijn zo van die dingen waar wij eigenlijk het meest op moeten toezien, op het naleven van de arbeidsreglementen. Als je regels gemaakt hebt, moet je ze wel naleven. Met zoveel groepen apart heb je soms wel een houvast nodig want anders kan er misbruik van gemaakt worden.

Hoe overtuig je je collega’s om lid te worden?

Als er problemen zijn wordt ik aangesproken of ga ik zelf een gesprek aan met de collega’s. Problemen mee oplossen maakt duidelijk dat het goed is dat er vakbondsafgevaardigden zijn. Ik zeg hen ook steeds: met hoe meer we lid zijn van de vakbond, hoe sterker we staan. Collega’s voelen zich beschermd als we er zijn en er mee op toezien dat de afspraken worden nageleefd. Ik slaag er ook in om buitenlandse werknemers te overtuigen. De vakbond heeft hier al veel gerealiseerd. We hebben onze plaats in het sociaal overleg en dit wordt ook door onze werkgever erkend.

Met welk belangrijk thema ben je momenteel bezig?

Functieclassificatie en nadien het loonbeleid. Ongelijkheid tussen koor en orkest in lonen is de belangrijkste reden waarom ik gestart ben als vakbondsafgevaardigde en dat wil ik nu mee oplossen.

Dit interview werd afgenomen in de periode vóór de aankondiging van de besparingen in de sector door de Vlaamse Regering. Daarom komt dit onderwerp dus niet aan bod.